VORM
3D
2D
Organisch
Geometrisch
Maar er zijn nog veel meer dingen te vertellen over VORM.
Op deze pagina lees je alles over vorm!
Alles wat je ziet heeft een VORM. Een stoel bijvoorbeeld, heeft een ruimtelijke vorm (3D) en een A4 papiertje heeft een platte vorm (2D). Een schelp heeft een organische (natuurlijke) vorm terwijl een piramide een geometrische (wiskundige) vorm heeft.
BASISVORMEN 2D & 3D
Waarom zijn basisvormen belangrijk?
Het is soms even zoeken, maar alles om ons heen is opgebouwd uit basisvormen. Als je een bestaande vorm of een bestaand beeld steeds verder vereenvoudigt, kom je uit op de grondvorm, de basisvorm.
Er zijn twee soorten basisvormen: tweedimensionale basisvormen (2D) en driedimensionale basisvormen (3D).
De vlakke/2D basisvormen zijn: vierkant, rechthoek, driehoek, cirkel. De ruimtelijke/3D basisvormen zijn: bol, kubus, balk, piramide, cilinder, kegel.
TIP: Zoek in alles wat je wilt tekenen, eerst de basisvormen. Soms betekent dit dat je het onderwerp erg goed moet bestuderen voordat je het kunt tekenen. Maar echt waar, het is de moeite waard! De basisvormen helpen je om te tekenen wat je maar wilt!
Probeer het simpel te zien
De basisvormen zorgen ervoor dat je ingewikkelde voorwerpen simpeler kunt zien. Vergeet alle moeilijke details. Kijk alleen naar de vorm. Als je de basisvorm eenmaal hebt gevonden en getekend, kan je aan de details beginnen.
Met behulp van de basisvormen is het een stuk gemakkelijker om voorwerpen te tekenen. Ook is het makkelijker om alles in de juiste proporties te tekenen.
2D of platte basisvorm
Dit zijn vormen waarvan je de zijkant niet ziet; de vormen zijn plat. Ze hebben 2 afmetingen: hoogte en breedte. Daarom heet het 2D.
3D of Ruimtelijke basisvorm:
Dit zijn basisvormen waarvan je ook de zijkant en bovenkant ziet. De vorm is ruimtelijk getekend. Ze 3 afmetingen: hoogte, breedte en diepte. Daarom heet het 3D.
VORMCONTRASTEN
GEOMETRISCHE - ORGANISCHE VORMEN
Geometrisch:
De basisvormen zijn geometrische vormen. Dat zijn vormen die je met een liniaal, geodriehoek en/of passer kunt tekenen. Het worden ook wel wiskundige vormen genoemd. De vormen zijn gelijkmatig, perfect rond, recht of hoekig. Geometrische vormen kunnen zowel 2d als 3d zijn.
Organisch Geometrisch
Organisch:
Wanneer vormen zijn afgeleid van natuurlijke vormen; plantaardige, dierlijke en menselijke vormen noem je dit organische vormen. Ze lijken op natuurlijke wijze te zijn gegroeid. De vormen zijn vaak rond, vloeiend, grillig, onregelmatig.
Enkelvoudige / samengestelde vormen
Alles om ons heen heeft een vorm. Deze vormen kunnen eenvoudig zijn, zoals een voetbal, of ingewikkeld, zoals een kerkgebouw. Zo'n ingewikkeld kerkgebouw is in feite opgebouwd uit allerlei andere vormen, zoals daken torens, torenspitsen, kapellen enz. Het kerkgebouw noemen we daarom een samengestelde vorm; de voetbal noemen we een enkelvoudige vorm.
Je kunt hier goed zien hoe de kerk is opgebouwd en samengesteld uit allemaal verschillende basisvormen.
Enkelvoudige vorm
OPEN / GESLOTEN VORMEN
Open vorm:
Wanneer je de binnenruimte van een vorm gedeeltelijk of in zijn geheel kan zien spreek je van een open vorm. Je kunt door de vorm heen kijken of in de vorm kijken.
Gesloten vorm:
Bij een gesloten vorm is de vorm dicht en gevuld. Je kunt niet door delen van de vorm heen kijken. Je noemt dit ook wel een massieve vorm. Een vorm kan ook massief lijken, terwijl deze van binnen wel hol is.
GEDETAILLEERDE / GESTILLEERDE VORMEN
Een gestileerde of schematische vorm is een vorm die vereenvoudigd is. Details zijn dan weggelaten. (Zie afb. 1 & 2)
Je ziet hiernaast 3 afbeeldingen waarop een liggende vrouw is afgebeeld. Op de eerste afbeelding is de vrouw gestileerd en in eenvoudige lijnen getekend. Alle details van haar huid, haar en het gezicht zijn weggelaten. Wat je overhoudt, zijn de basislijnen. Dat geld ook voor afbeelding 2, alleen is dit een gestileerde sculptuur. Afbeelding 3 is een gedetailleerd beeldhouwwerk, zoals je kunt zien aan o.a. het gezicht en de vouwen in de jurk (de stofuitdrukking). Alles is heel realistisch weergegeven.
1
2
3
Gestileerd
Gedetailleerd
VORM & RESTVORM
Vorm en restvorm horen bij elkaar. Als je de vorm weghaalt, blijft de restvorm over. Kunstenaars gebruiken vaak restvormen in hun kunstwerken. Een groot kunstenaar die hier veel mee werkte was M.C. Escher. In de afbeelding hiernaast zie je 1 van zijn kunstwerken. Zie je hoe hij gebruik maakt van de vorm en de restvorm? De vorm is een vogel en van de restvorm maakt hij een vis.
Er is ook een Japanse kunstvorm die gebruik maakt van vorm en restvorm. Zo'n kunstwerk heet een Notan. Het bestaat uit het combineren van positieve en negatieve ruimte, oftewel vorm en restvorm.
De bekendste notan vorm is het yin-yang symbool.
M.C. Escher
Yin-Yang symbool
Notan
GESTROOMLIJNDE & GRILLIGE VORMEN
Een gestroomlijnde vorm is een vloeiende vorm zonder uitstekende delen. Bij architectuur en voertuigen zorgt dit voor weinig luchtweerstand.
Een grillige, of onregelmatige vorm is onvoorspelbaar. Zoals bijvoorbeeld de takken van een boom. Er is geen vast patroon te ontdekken.
FIGURATIEF - ABSTRACT - GEABSTRAHEERD
Tot slot kan een vorm figuratief, abstract of geabstraheerd zijn. Figuratief is het soort kunstwerken waarin herkenbare onderwerpen zijn afgebeeld. Voorbeelden van figuratieve werken zijn landschappen, portretten of stillevens. Als je figuratieve kunst wat meer stileert of vereenvoudigd kun je dit abstraheren noemen. Je laat dus wat herkenbare realistische kenmerken weg, maar het beeld is nog wel te herkennen als iets levensechts.
De tegenpool van figuratieve kunst wordt meestal abstracte kunst, maar soms ook non-figuratieve kunst genoemd.
Piet Mondriaan – Avond; De rode boom
(Figuratief)
Piet Mondriaan – Bloeiende appelboom
(Geabstraheerd)
Figuratief:
Herkenbaar / realistisch
Figuratief is versierend en uitbeeldend. In de kunst betekent figuratief dat het werk een voorstelling uitbeeldt en herkenbaar is.
Figuratief is het tegenovergestelde van non-figuratief. In de kunstgeschiedenis heeft de term betrekking op elk kunstwerk dat de zichtbare werkelijkheid duidelijk waarneembaar weergeeft, daarom heet figuratieve kunst ook wel realistische kunst. Het beeld kan wel afwijkend zijn van het fotografische beeld. Onder de term vallen allerlei genres zoals onder andere stillevens, portretten en landschappen. Onder figuratieve kunst vallen de stromingen kubisme, expressionisme en fauvisme die aan het begin van de twintigste eeuw zijn ontstaan in Parijs. Overigens gebruikt men de term figuratief ook wel eens in abstracte werken waarin de werkelijkheid nog te herkennen is. Dat noem je geabstraheerd.
Geabstraheerd:
Beetje herkenbaar
Abstraheren is het abstract maken van bijvoorbeeld een voorwerp. Er wordt dus iets afgeleid van het oorspronkelijke voorwerp.
Vooral in de kunst wordt het abstraheren veel gebruikt. Het gaat er hierbij om dat een herkenbaar, figuratief voorwerp, zoals een afbeelding van een olifant, op zo'n manier wordt veranderd dat het minder of bijna niet meer herkenbaar is. Abstraheren is dus iets ontdoen van datgene wat het herkenbaar maakt. Het tegenovergestelde van abstraheren is concretiseren. Een voorbeeld van abstraheren in de kunst is het kubisme, waarbij gebruik wordt gemaakt van verschillende standpunten. Een beeld kan dus tegelijkertijd van onder, maar ook van boven of de zijkant geschilderd worden.
Abstract:
Helemaal niet herkenbaar
Abstracte of non-figuratieve kunst is een overkoepelende term voor elk schilderij of beeldhouwwerk dat geen herkenbare objecten of taferelen uitbeeldt.
Het uitgangspunt van abstracte kunst is dat de formele kwaliteiten van een schilderij (kleur, vorm enz.) of beeldhouwwerk net zo belangrijk, zo niet belangrijker zijn dan de representatieve kwaliteiten ervan. Abstracte of niet-naturalistische schilderijen bevatten ook meestal een boodschap of volgen een bepaalde kunsttheorie. Dit kan ze voor sommige mensen minder toegankelijk en vaak minder mooi maken, al betekent dit geenszins dat ze geen interessante kunstwerken kunnen zijn.
Abstracte kunstenaars stellen soms dat wat zij nastreven een kunstvorm is zoals de muziek, die geen primair representatieve functie heeft. Abstracte kunst dus als het visuele equivalent van een muziekstuk dat zuiver voor zichzelf kan worden gewaardeerd, zonder de vraag te stellen: "Waar is dit schilderij een afbeelding van?"
