RUIMTE
Als je het over het beeldaspect ruimte hebt, heb je het in de beeldende kunst (ook) over het begrip 'perspectief'.
-
Perspectief = het punt van waaruit je naar iets kijkt.
-
Perspectief zou je ook kunnen vertalen als diepte suggereren op het platte vlak.
-
Belangrijke synoniemen van het woord 'perspectief' zijn: standpunt en ooghoek.
Het punt van waaruit je kijkt, bepaalt hoe iets er voor jou uitziet. Als je naar een gebouw kijkt als je op de grond ligt (kikkerperspectief), ziet het er heel anders uit dan wanneer je ernaar kijkt vanuit een helikopter of een drone bijvoorbeeld (vogelperspectief).
Kikkerperspectief
Vogelperspectief
Verschillende soorten perspectief
In de teken- en schilderkunst speelt het begrip perspectief een belangrijke rol. Zo worden tekeningen in lijnperspectief (lineair perspectief) getekend om aan te geven wat de verhoudingen zijn. Voorin lijken dingen groter dan achterin een omdat ze dichterbij staan.
Je standpunt heeft ook effect op kleur.
Kleuren die dichtbij zijn, zijn kleurrijk en scherp. Hoe verder de kleuren van je af zijn, hoe vager, lichter en grijziger ze worden. Dit laatste noem je Atmosferisch perspectief (kleur perspectief).
Je kunt ook met perspectief spelen, zoals in de foto hieronder.
Lijnperspectief
Atmosferisch perspectief
'Weetje': "Iets vanuit een bepaald perspectief zien" is ook een bekende uitdrukking in de taal. Vaak wordt mensen gevraagd om toe te lichten hoe ze ergens tegenaan kijken: '
'Vanuit welk perspectief beoordeel jij het probleem?'' of: " Hoe zie jij dat / welk standpunt neem jij in?"
Hieronder staan de verschillende soorten perspectieven nog eens uitgelegd.
LINEAIR PERSPECTIEF
=Diepte door lijn
Met behulp van lijnen die naar hetzelfde verdwijnpunt lopen, wordt diepte gecreëerd. Dit is een 'wiskundige' techniek. Je gebruikt hiervoor altijd een liniaal en volgt vaste regels om zo een tekening met diepte te maken die er realistisch uit ziet.
Er zijn 3 verschillende soorten lineair perspectief afhankelijk van het aantal verdwijnpunten.
1-PUNTS, 2-PUNTS & 3-PUNTSPERSPECTIEF.
1-PUNTSPERSPECTIEF:
Als alle (hulp)lijnen naar 1 punt op de horizon lopen. Alle voorkanten worden recht getekend. Alle zijkanten worden aan de bovenkant en onderkant naar het verdwijnpunt/vluchtpunt getekend. De enige mogelijke richtingen zijn lijnen naar het vluchtpunt toe of horizontale of verticale richtingen.
2-PUNTSPERSPECTIEF:
Als er 2 verdwijnpunten op de horizon zijn. Door 2 verdwijnpunten te gebruiken staat het voorwerp gedraaid; met een hoek naar je toegedraaid. De enige richtingen in dit perspectief zijn: verticale richtingen en lijnen die naar 1 van de twee vluchtpunten toe lopen.
3 PUNTSPERSPECTIEF
Als er 3 verdwijnpunten zijn. 2 Op op de horizon en 1 erboven of eronder. Je kijkt dan naar een hoek en ziet die van boven of van onder.
KLEURPERSPECTIEF
= Diepte door kleur
Door kleurperspectief te gebruiken kan je met kleuren dieptewerking in een kunstwerk krijgen. Een belangrijke toepassing hiervan is het atmosferisch perspectief, waarbij de afstand de kleur beïnvloed.
Maar je kunt ook diepte creëren door vooraan warme kleuren en naar achter toe koudere kleuren te gebruiken (warm-koud contrast). Rood, bijvoorbeeld, is een beetje opdringerige kleur en komt meer naar voren en blauw/groen is een wat rustigere kleur en zorgt er automatisch voor dat het meer op de achtergrond lijkt te zijn.
ATMOSFERISCH PERSPECTIEF
Bij atmosferisch perspectief zijn de kleuren vooraan kleurrijk en scherp; naar achteren toe worden de kleuren lichter, grijzer en vager. Een kunstenaar maakt gebruik van deze manier van schilderen om ruimte/diepte te creëren.
GEVOELSPERSPECTIEF
Bij gevoelsperspectief heeft de kunstenaar op zijn gevoel diepte proberen te suggereren door perspectief toe te passen dat eigenlijk niet klopt. Omdat dit niet 'uitgemeten' is klopt het niet en lijken de objecten erin te zijn geplakt en boven op elkaar gestapeld te zijn. In het echt zou het er nooit zo uitzien. Als je bijvoorbeeld naar de tafels in de afbeeldingen kijkt, lijkt het alsof je er van bovenaf naar kijkt, je ziet bijna het hele tafelblad. Terwijl het standpunt van jou als kijker meer vanaf de zijkant of van voren is. Je zou dus maar een deel van het tafelblad moeten zien. Zo zie je dat het niet realistisch is, maar op gevoel gedaan is.
